اندیشه های حقوقی

راهنمای جامع پابند الکترونیکی: شرایط، مراحل درخواست و نمونه لایحه

پابند الکترونیکی یک سیستم نظارتی مدرن در نظام قضایی ایران است که به عنوان جایگزینی برای حبس سنتی در برخی موارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم شامل یک دستگاه ردیاب (GPS) است که به پای محکوم بسته می‌شود و امکان کنترل و نظارت بر حرکات او را در محدوده‌ای مشخص فراهم می‌کند. هدف اصلی از اجرای این طرح، کاهش جمعیت زندانیان و جلوگیری از آلوده شدن افراد به محیط زندان است .

پابند الکترونیکی ظاهری شبیه به ساعت دیجیتال دارد و وزن کمی دارد که باعث می‌شود استفاده از آن برای محکوم راحت باشد. این دستگاه ضد آب است و می‌تواند تا 72 ساعت شارژ خود را حفظ کند، هرچند محکوم باید به صورت دوره‌ای برای بررسی وضعیت باتری به مراکز مربوطه مراجعه کند .

جهت مطالعه این مطلب به شکل کامل، لطفا به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

شرایط استفاده از پابند الکترونیکی

استفاده از پابند الکترونیکی برای همه محکومان ممکن نیست و تنها در موارد خاصی قابل اجرا است:

در جرائم تعزیری درجه پنج تا هشت: در این جرائم که مجازات حبس آنها تا 5 سال است، محکوم می‌تواند قبل از ورود به زندان درخواست استفاده از پابند الکترونیکی را ارائه دهد .

در جرائم تعزیری درجه دو تا چهار: پس از گذراندن یک چهارم از مدت حبس، محکوم می‌تواند درخواست استفاده از پابند الکترونیکی را ارائه دهد .

   - وجود جهات تخفیف (مانند رضایت شاکی، همکاری مؤثر در کشف جرم)
   - پیش‌بینی اصلاح مرتکب
   - جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران
   - فقدان سابقه کیفری مؤثر
   - اعلام ندامت و پشیمانی از ارتکاب جرم .

موارد عدم امکان استفاده

- جرائم حدود، قصاص و دیات
- جرائمی که مجازات آنها بیش از 5 سال حبس است
- مواردی که محکوم شرایط لازم را نداشته باشد .

مراحل درخواست پابند الکترونیکی

 1. تنظیم درخواست

محکوم یا وکیل او باید درخواستی خطاب به دادگاه صادرکننده حکم یا قاضی اجرای احکام تنظیم کند. این درخواست باید شامل موارد زیر باشد:

- مشخصات کامل محکوم
- شماره پرونده و مشخصات حکم
- دلایل درخواست استفاده از پابند الکترونیکی
- محدوده مکانی پیشنهادی برای نظارت
- مدارک مثبته مانند رضایت شاکی (در صورت وجود) .

 2. ارائه درخواست

- اگر محکوم در زندان است: باید درخواست را به دادیار ناظر زندان ارائه دهد .
- اگر محکوم هنوز به زندان معرفی نشده: می‌تواند مستقیماً به دادگاه صادرکننده حکم مراجعه کند .

 3. بررسی درخواست

- در صورت حضور محکوم در زندان، شورای طبقه‌بندی زندان و مددکاران اجتماعی نظر خود را ارائه می‌دهند .
- قاضی اجرای احکام کیفری پس از دریافت گزارش‌های لازم، پیشنهاد خود را به دادگاه صادرکننده حکم ارائه می‌دهد .

 صدور حکم

دادگاه پس از بررسی شرایط و مدارک، در مورد درخواست تصمیم می‌گیرد. در صورت موافقت:

- محدوده مراقبتی تعیین می‌شود (معمولاً تا 1000 متر)
- ممکن است نیاز به ارائه تضمین (وثیقه) باشد.
- دستور اجرای تصمیم به زندان اعلام می‌شود.

5. نصب پابند

پس از موافقت نهایی، محکوم به مرکز مربوطه معرفی می‌شود و پابند الکترونیکی برای او نصب می‌شود. همچنین آموزش‌های لازم در مورد استفاده از دستگاه به او داده می‌شود .

هزینه‌های پابند الکترونیکی

هزینه استفاده از پابند الکترونیکی به شرح زیر است:

- برای عموم افراد: 300 میلیون ریال (30 میلیون تومان)
- برای افراد کم‌بضاعت: 150 میلیون ریال (15 میلیون تومان)
- برای افراد تحت پوشش کمیته امداد: 50 میلیون ریال (5 میلیون تومان) .

در صورت عدم توانایی پرداخت، محکوم می‌تواند با ارائه مدارک، درخواست معافیت از پرداخت هزینه را ارائه دهد .

 نمونه لایحه درخواست پابند الکترونیکی

ریاست محترم شعبه ... دادگاه کیفری شهرستان ...

موضوع: درخواست اعمال ماده 62 قانون مجازات اسلامی (آزادی از طریق پابند الکترونیکی)

با سلام و احترام،

اینجانب ... فرزند ... به شماره ملی ... محکوم پرونده کلاسه ... که به موجب دادنامه شماره ... مورخ ... به اتهام ... به ... سال حبس تعزیری محکوم شده‌ام، با استناد به ماده 62 قانون مجازات اسلامی و تبصره‌های آن، تقاضای استفاده از پابند الکترونیکی را دارم.

دلایل درخواست:

1. محکومیت اینجانب مربوط به جرم تعزیری درجه ... می‌باشد که مشمول شرایط استفاده از پابند الکترونیکی است.
2. اینجانب ... از مدت حبس را گذرانده‌ام (در صورت گذراندن بخشی از حبس).
3. رضایت شاکی خصوصی اخذ شده است (ضمیمه شده است).
4. دارای شرایط تخفیف از جمله: (ندامت، حسن رفتار در زندان، کهولت سن، بیماری و ...) می‌باشم.
5. متعهد به رعایت کلیه مقررات و محدودیت‌های تعیین شده هستم.

**محدوده پیشنهادی: (آدرس دقیق محل اقامت و محدوده مورد نیاز برای تردد)

ضمائم:
1. رونوشت دادنامه
2. رضایت شاکی
3. گواهی پزشکی (در صورت وجود)
4. سایر مدارک مثبته

لذا استدعا دارد با عنایت به مواد قانونی و شرایط اینجانب، موافقت لازم جهت استفاده از پابند الکترونیکی صادر گردد.

با تشکر
نام و نام خانوادگی
تاریخ
```

قوانین و مقررات مرتبط

1. ماده 62 قانون مجازات اسلامی: شرایط استفاده از پابند الکترونیکی .
2. ماده 553 قانون آیین دادرسی کیفری: مراحل درخواست و بررسی آن .
3. آیین‌نامه اجرایی مراقبت‌های الکترونیکی: جزئیات فنی و اجرایی استفاده از پابند .
4. تبصره 2 ماده 62 قانون مجازات اسلامی (اصلاحی 1399): گسترش موارد استفاده از پابند .

نکات مهم و هشدارها

1. هرگونه دستکاری یا تخریب پابند الکترونیکی قابل ردیابی است و منجر به لغو این امتیاز و بازگشت به زندان می‌شود .
2. خروج از محدوده تعیین شده بدون مجوز، تخلف محسوب می‌شود .
3. در شرایط اضطراری مانند نیاز به درمان فوری، باید قبلاً با مرکز نظارت هماهنگی شود .
4. استفاده از پابند الکترونیکی به معنای عفو یا بخشش مجازات نیست، بلکه فقط شیوه اجرای آن را تغییر می‌دهد .
5. محکوم می‌تواند همزمان از سایر ارفاقات قانونی مانند آزادی مشروط نیز استفاده کند .

- سوالات متداول

آیا قبل از ورود به زندان می‌توان درخواست پابند الکترونیکی داد؟
بله، در جرائم تعزیری درجه پنج تا هشت، حتی قبل از ورود به زندان نیز می‌توان درخواست داد .

آیا در جرائم مواد مخدر می‌توان از پابند الکترونیکی استفاده کرد؟
بله، در صورتی که شرایط قانونی را داشته باشند و معمولاً برای افرادی که حسن رفتار داشته‌اند یا با پلیس همکاری کرده‌اند .

محدوده مجاز برای تردد چقدر است؟
معمولاً تا 1000 متر تعیین می‌شود، اما در موارد خاص ممکن است با تصریح دادگاه این محدوده تغییر کند .

اگر نتوانم هزینه پابند را پرداخت کنم چه می‌شود؟
می‌توانید با ارائه مدارک مبنی بر عدم توانایی مالی، درخواست معافیت از پرداخت یا پرداخت قسطی دهید .

 جمع‌بندی و توصیه‌های پایانی

پابند الکترونیکی یکی از راهکارهای نوین نظام قضایی برای کاهش جمعیت زندان‌ها و اصلاح مجرمان است. استفاده از این سیستم نیازمند احراز شرایط قانونی و طی مراحل مشخصی است. برای افزایش شانس موفقیت در درخواست:

1. مدارک خود را کامل تهیه کنید (رضایت شاکی، گواهی حسن رفتار و ...)
2. در تنظیم درخواست یا لایحه دقت کنید و در صورت نیاز از مشاوره حقوقی استفاده نمایید.
3. پس از موافقت، به دقت مقررات را رعایت کنید تا این امتیاز از شما سلب نشود.
4. در صورت بروز هرگونه مشکل فنی با پابند، فوراً به مرکز نظارت اطلاع دهید.